You Might Also Like

Showing posts with label politike. Show all posts
Showing posts with label politike. Show all posts

Saturday 20 February 2021

Ibihugu bigize G-7 byiyemeje gutanga miliyari 7.5 z'amadolari yo kugura inkingo za Covid-19

Abayobozi bakomeye ku isi bafashe ingamba zatuma inkingo za Covid-19 ziboneka mu bihugu bikiri mu nzira y'iterambere, maze ibihugu bigize G-7 byiyemeza gutanga miliyari 7.5 z'amadolari y'Amerika mu gikorwa cy’umuryango w'Abibumbye ishami ry'ubuzima ku isi cyo gukingiza ibihugu bikennye cyane.




Ku wa gatanu , mu nama y'umutekano yabereye i Munich, umunyamabanga mukuru w’umuryango w’abibumbye, Antonio Guterres, yavuze ko 75% by’inkingo zatanzwe kugeza ubu zagiye mu bihugu 10 bikize. Yagize ati: "inkingo zigomba kuboneka kandi zihendutse kuri buri wese, ahantu hose."

Bwana Guterres yavuze ko ibihugu bikize birimo Amerika, ibihugu by’Uburayi, Ubushinwa n’Ubuhinde byahuye kugira ngo bishyireho itsinda ryihutirwa kugira ngo byibuze bikube kabiri ubushobozi bw’inganda ku isi , harimo no gutanga impushya n'ikoranabuhanga mu gukora inkingo.

Ibi Bwana Guterres yabitangaje mu gihe ibihugu bimwe na bimwe byo mu Burengerazuba, harimo Ubwongereza n'Ubufaransa, byiyemeje mu minsi yashize kwihutisha gukwirakwiza inkingo mu bihugu bikiri mu nzira y'amajyambere. Ku wa kane, Amerika yatangaje miliyari 4 z'amadolari y'Amerika y'inkunga muri Covax , gahunda mpuzamahanga yo gukingira ya OMS.

Ubushinwa n'Uburusiya nabyo biherutse kongera ingufu mu gukwirakwiza inkingo zabo ku isi.

Ku wa gatanu, Uwashinze Microsoft Corp., umugiranez akaba n'umuntu ugira uruhare mu rwego rw’ubuzima ku isi, Bill Gates, na we wavuze mu nama yabereye i Munich, yavuze ko hakwiye kubaho urukingo ku isi hose rw'indwara ya coronavirus.



Tuesday 24 November 2020

Donald Trump yavuye ku izima yemera guhererekanya ubutegetsi na Joe Biden mu mahoro - rwandaroundup

Perezida wa Leta Zunze Ubumwe za America ucyuye igihe Donald Trump wari waranze kwemera ibyavuye mu matora yabaye ku wa 03, Ugushyingo yashyize yemera guhererekanya ubutegetsi n'uwamutsinze Joe Biden.



Bwana Trump yanditse kuri Twitter ko ikigo General Services Administration (GSA), gishinzwe gutegura ihererekanya ry'ubutegetsi, cyamenyesheje uruhande rwa Biden ko kigiye kubitangira.

Emily Murphy ukuriye icyo kigo, yavuze ko agiye gusohora miliyoni 6,3 akayaha perezida watowe ngo yitegure imirimo mishya.

Bwana Trump yasezeranyije gukomeza "urugamba rwa nyarwo", agira ati: "Ariko, ku neza y'Igihugu cyacu, nsabye Emily n'itsinda rye gukora ikigomba gukorwa kijyanye n'ibyibanze, ndetse nabwiye itsinda ryanjye naryo kubigenza gutyo".

Madamu Murphy, washyizweho na Trump, yavuze ko "ibyabaye vuba aha birimo ibibazo mu mategeko no kwemeza ibyavuye mu matora" ari byo byari byatumye aba aretse gutangiza ihererekanya ry'ubutegetsi.

Yavuze ko nta gitutu yokejwe n'ibiro bya perezida bya White House ngo afate icyo cyemezo.

Mu itangazo uruhande rwa Biden rwasohoye, rwagize ruti: "Iki cyemezo ni intambwe icyenewe yo gutangira guhangana n'ibibazo byugarije igihugu cyacu, birimo no guhagarika icyorezo no gusubiza ubukungu bwacu ku murongo".

"Iki cyemezo cya nyuma ni igikorwa ntakuka cy'ubutegetsi cyo gutangiza ku mugaragaro ihererekanya ry'ubutegetsi mu nzego za leta".

Bibaye nyuma yuko leta ya Michigan yemeje ku mugaragaro ibyavuye mu matora muri iyo leta, byemeza ko Bwana Biden ari we wahatsinze. Byashegeshe bikomeye Bwana Trump.

Nyuma y'itangazo ry'ikigo cya leta gishinzwe ihererekanya ry'ubutegetsi, ibiro bikuru by'ingabo z'Amerika (Pentagon) byavuze ko bizaha "ubufasha itsinda rya Biden mu buryo bwa kinyamwuga, buboneye kandi bw'ingirakamaro buhuye n'ibyo rubanda rwiteze kuri urwo rwego (Pentagon) ndetse n'umuhate wacu ku mutekano w'igihugu".

Ndetse n'urubuga rwa internet rwa Biden rwo muri iki gihe yitegura kujya ku butegetsi, rwahise ruhabwa ikirango(domain name extension) cya leta y'Amerika cya ".gov".

Mbere yaho ejo ku wa mbere, Bwana Biden yatangaje itsinda ry'abagize ububanyi n'amahanga ndetse n'umutekano w'igihugu, ririmo abo bahoze bakorana mu myaka yamaze mu butegetsi bwa Obama.

Azashyiraho Antony Blinken nk'umunyamabanga wa leta y'Amerika ndetse na John Kerry nk'intumwa y'Amerika ishinzwe ibijyanye no guhangana n'imihindagurikire y'ikirere.

Ni mu gihe Janet Yellen ahabwa amahirwe menshi yo kugirwa umugore wa mbere ubaye umunyamabanga ushinzwe imari w'Amerika.

Via:BBC


Saturday 7 November 2020

US Election 2020: Joe Biden niwe utsindiye kuba perezida wa Leta Zunze Ubumwe za America

Bwana Biden atsinze urugamba rukomeye rwo kuba Perezida wa Leta Zunze Ubumwe za America ubwo yabonaga amajwi yo muri Leta ya Pennsylvania, bimuha amahirwe yo kugira amajwi ari  hejuru 270 asabwa kugira ngo yinjire muri White House.




Nyamara uwo bari bahanganye Donald Trump wari usanzwe ayobora iki gihugu k'igihangange ku isi yakomeje guhakana ko atemera ibyavuye mu matora kuko we avugako hari amanota yibwe.

Bwana Biden akaba yavuze ko igihe kigeze ngo Amerika "yunge ubumwe kandi izamuke mu bukungu".

Ati: "kwiyamamaza birarangiye, igihe kirageze ngo dushyire inyuma uburakari n'amagambo akaze maze dushyire hamwe nk'igihugu".

Yavuze ko yatowe kandi ko yicishijwe bugufi anavuga ko abitabiriye amatora bahanganye n’inzitizi zitigeze zibaho, byagaragaje ko demokarasi "ikubita mu mutima wa Amerika".

Ibi byatumwe Bwana Trump aba perezida wa mbere uyoboye manda imwe kuva mu myaka ya za 90.

Mugenzi wa Biden uzayobora, Kamala Harris, yiteguye kuba visi-perezida wa mbere w’umugore.

Intsinzi Biden gegukanye muri Pennsylvania yatumye agira amajwi 273.

Amatora yitabiriwe n'abantu benshi kuva mu 1900. Bwana Biden amaze gutsinda n'amajwi arenga miliyoni 74 kugeza ubu, akaba ari amanota menshi cyane ku mukandida ku mwanya wa perezida wa Amerika. Bwana Trump yagize miliyoni zirenga 70, akaba ari umubare wa kabiri mu mateka ya America.

Perezida Trump yari yatangaje ko yatsinze amatora mu gihe kubara amajwi byari bitarangira. Icyo gihe yavugaga ko hari amakosa mu kubara amanota, ariko nta kimenyetso yatanze cyerekana uburiganya bw’amatora.

Ni amatora yabaye mu gihe icyorezo cya coronavirus ndetse n'impfu zakomeje kwiyongera muri Leta zunze ubumwe za Amerika, aho Perezida Trump yavuze ko kuba perezida kwa Biden bizabaviramo gumamurugo no guhungabana mu bukungu. Joe Biden yashinje perezida ko yananiwe gushyiraho ingamba zihagije zo kugenzura ikwirakwizwa rya Covid-19.

Ubu Joe Biden yiteguye gusubira muri White House, aho yamaze imyaka umunani yungirije Perezida Barack Obama. Afite imyaka 78, azaba perezida ushaje cyane mumateka y'Abanyamerika.

Friday 13 March 2020

Burundi:Nkurunziza yamerewe imperekeza n’amazina y’icyubahiro








Inteko ishinga amategeko y'u Burundi yageneye Perezida Petero Nkurunziza ndetse na Melchior Ndadaye (utakiriho) imperekeza ya miliyari y'amafaranga, umushahara wa buri kwezi ubuzima bwe bwose ndetse n'amazina y'icyubahiro kuri Nkurunziza.




Ni umushinga w'itegeko watowe ejo ku bwiganze mu Nteko, iri tegeko rivugurura iryo mu 2004 ryagenaga ibigenerwa umukuru w'igihugu nk'uko bitangazwa n'inteko y'u Burundi.
Umunyamakuru wari witabiriye imirimo y'Inteko ejo kuwa kabiri yabwiye BBC ko abadepite baganiriye ku mafaranga batekerera umukuru w'igihugu urangije manda ye watowe n'abaturage.
Abagize inteko ariko bemeje ko iri tegeko ritareba abafashe ubutegetsi mu Burundi kuri 'coup d'etat' abo ni Michel Micombero, Jean Baptiste Bagaza na Pierre Buyoya.
Abashingamateka bamwe ngo bavugaga ko perezida yahabwa miliyoni 500 z'amarundi, abandi miliyari imwe, abandi miliyari ebyiri.


Uyu munyamakuru utifuje gutangazwa umwirondoro ati: "Byarangiye bumvikanye ko bazabaterera miliyari imwe y'amafaranga y'u Burundi". Ayo ni agera ku $530,000.
Kuri iyo mperekaza haziyongeraho guhembwa umushahara wa buri kwezi, uwo mushahara ngo ungana n'umushahara uhembwa umudepite muri uyu mwaka kongeraho kimwe cya gatatu(1/3) cy'umushahara wa minisitiri w'intebe.
Kuri ibi haziyongeraho; kumuhahira, kumugurira imyenda, amavuta y'imodoka(essence)kumwubakira inzu yo mu bwoko bwa Villa aho ashaka mu Burundi, kumuha abamurinda n'imodoka esheshatu zimuherekeza.
Uyu mushinga ureba kandi n'abategetse u Burundi badatowe n'abaturage ariko bashyizweho n'inteko cyangwa amasezerano ya Arusha.
Abo ni nka Cyprien Ntaryamira, Sylvestre Ntibantunganya na Domitien Ndayizeye kuri aba bategetsi Inteko ejo yavuze ko iziga ibyo nabo bazagenerwa ariko ngo biri munsi y'ibi byavuzwe.
Inteko ishinga amategeko yanditse isobanura ko kwemerwa k'ubutegetsi guterwa n'uko uburiho yabugezeho.
Ikavuga ko uwafashe ubutegetsi kuri 'coup d'état' adakwiye gushimwa, ko uwabugezeho byumvikanyweho n'abanyapolitiki nawe atafatwa n'uwatowe n'abaturage mu nzira za demokarasi



By'umwihariko kuri Bwana Nkurunziza inteko yatoye yemeza ko azamurwa mu nteko agahabwa amazina y'icyubahiro ya "umutegetsi w'ikirenga" na "indongozi yo gukundisha igihugu".
Ku mbuga nkoranyambaga Abarundi bamwe bagaragaza ko ibyagenewe umukuru w'igihugu, cyane Bwana Nkurunziza ukiriho, ari umurengera ku gihugu gikennye kandi kiri mu bihe bidasanzwe by'ingengo y'imari.



Abandi bavuga ko ari macye ku muntu wakoreye akitangira igihugu, bakabona ko akwiye arenze ayo.
Umushinga w'iri tegeko washyigikiwe n'inama y'abaminisitiri b'u Burundi iteraniye i Gitega uyu munsi kuwa gatatu nk'uko byatangajwe kuri Twitter n'umuvugizi wa perezida w'u Burundi.

Inteko ishinga amategeko y'u Burundi yatoye uyu mushinga ku bwiganze bw'amajwi




Source/BBC

Friday 24 January 2020

Rwanda–Uganda:Intambara y'amagambo ku mbuga nkoranyambaga





Minisitiri wa Uganda ushinzwe ibyo muri aka karere na mugenzi w'u Rwanda ushinzwe ibya 'Eac African Community' ntibavuga rumwe kuri Twitter, bavuga ku kibazo hagati y'ibihugu byombi.



Image/Twitter

Philemon Mateke wa Uganda yanditse avuga ko yaburiye bagenzi be ko gusinya amasezerano na sekibi nta cyiza kibivamo.
Nta gushidikanya ko yavugaga u Rwanda kuko yarengejeho ati: "Twarekuye abanyabyaha babo none batwituye kurasa abaturage bacu nk'imbwa".
Yongeraho ati: "Ni igihe cyo kwihorera".


Mu cyumweru gishize umuturage wa Uganda yarasiwe ku butaka bw'u Rwanda arapfa, yari abaye uwa kane kuva amakimbirane atangiye.
Ubuyobozi bw'u Rwanda buvuga ko ari abinjira binyuranyije n'amategeko bagashaka kurwanya inzego z'umutekano.
Ku ruhande rw'u Rwanda Olivier Nduhungirehe umunyamabanga wa leta ushinzwe iby'Afirica y'iburasirazuba ntiyatinze gusubiza mugenzi we Mateke.
Yamwandikiye ati: "umuntu wafatiwe mu mugambi wahitanye abaturage 14 hagakomereka 16 mu gihugu gituranyi yakwiye kugira ubutwari bwo guceceka abadipolomate ba nyabo bagakora akazi kabo".


Ubutegetsi bw'u Rwanda buvuga ko Bwana Mateke yagize uruhare mu gutegura igitero mu kwezi kwa 10 cyahitanye abantu 14 mu karere ka Musanze mu Rwanda.
Aba bayobozi baraganira batya kuri Twitter mu gihe abategetsi bakuru b'ibi bihugu bagaragaje umuhate mu gukemura iki kibazo.

Mu mpera z'ukwezi gushize Perezida Museveni yohereje intumwa kuri mugenzi we Paul Kagame.
Hashize iminsi micye Uganda yarekuye bamwe mu banyarwanda bari bafungiye muri Uganda leta y'u Rwanda yakunze kuvuga ko barengana.
Intambara y'amagambo ku mbuga nkoranyambaga n'ibitangazamakuru bibogamiye kuri buri ruhande ntabwo iracogora.
Inkuru zivuga imigirire mibi ya buri ruhande ziracyatangazwa, abantu bamwe ku mbuga nkoranyambaga bakomeje kuvuga nabi buri ruhande bitewe n'urwo babogamiyeho.
Mu kwezi kwa cyenda, inama y'intumwa z'ibihugu byombi i Kigali yanzuye "guhagarika propaganda isesereza urundi ruhande mu itangazamakuru no ku mbuga nkoranyambaga".






Source/BBC

Advertisements

Advertisements

 
<